Hiệu suất hoạt động của từng bộ phận cấu thành nên máy tính cũng đều có thể được đo bằng gigahertz và gigabyte, thế nhưng nhiều khi công suất tổng thể của hệ thống không cần thiết bằng chuẩn xác tổng hiệu năng của các bộ phận cấu thành. Việc tính toán vận tốc của máy tính xem nó nhanh hay chậm không cần là một nhiệm vụ dễ dàng vì vận tốc của chung phần cứng bị chi phối hơi nhiều bởi chừng độ tương tác giữa các bộ phận cũng giống cái cách mà bạn sử dụng máy tính. Nếu muốn cải thiện tốc độ của hệ thống máy tính, điều đầu tiên bạn càng phải chú ý đó chính là việc bố trí và chọn lựa các cơ quan cấu thành sao cho hợp lý để chúng cũng có thể có thể tương tác với nhau một cách hiệu quả nhất
Tất nhiên là tất cả đều có những ngoại lệ. Các ý kiến, nhận định dưới đây đều dựa theo những đặc tính trong thực tiễn sử dụng khác nhau của những người dùng bình thường.
Bộ xử lý trung tâm (CPU)
Đây không những là “bộ não” của hệ thống máy tính mà còn đóng vai trò quan trọng trong cả hai yếu tố: Máy tính có thể chạy được các chương trình phức tạp hơn và đa nhiệm hiệu quả hơn hay không. Tuy nhiên, đừng quá chú ý vào những thông số về vận tốc giải quyết theo thông báo của nhà sản xuất (được đo bằng GHz/giây). Có nhiều thứ đáng đoái hoài hơn nếu bạn muốn CPU hoạt động hữu hiệu hơn.
Giả sử ta có tại đây 2 bộ xử lý: Một bộ giải quyết 2,7 GHz (tốc độ 2,7 tỷ chu kỳ xoay mỗi giây) so với bộ xử lý 3,1GHz (3,1 tỷ chu kỳ xoay mỗi giây). Về lý thuyết, bộ xử lý 3,1 GHz có số vòng xoay mỗi giây lớn hơn, nhưng CPU 2,7 GHz đích thực vẫn cũng đều có thể đạt được hiệu năng sử dụng bằng hoặc nhiều hơn trong mọi chu kỳ nếu nó có nhiều lõi hơn, nhiều bóng bán dẫn hơn hoặc có thêm các tính năng bổ sung khác khiến cho tốc độ của nó nhanh hơn. Một chip xử lý Intel i3 và bộ vi xử lý Intel i5 cùng có vận tốc 2,9GHz, nhưng chắc chắn chip i3 rẻ hơn và chậm hơn bởi nhờ có công suất hoạt động kém hơn trong mỗi chu kỳ xoay.
Một thông số khác cũng luôn phải coi xét đến tại đây là bộ nhớ cache của CPU, thường được liệt kê là L2, L3 hoặc L4. Đây là bộ nhớ siêu nhanh cho phép CPU xử lý các tác vụ phức tạp hơn. Dung lượng bộ nhớ cache lớn là cần có cho chuyện cải thiện vận tốc của máy tính, nhưng nó chỉ thực thụ phát huy hữu hiệu khi máy được dùng ở công suất cao (high performance).
Bộ nhớ truy cập tình cờ (RAM)
Dung lượng RAM lớn hơn về cơ bản sẽ giúp không gian bộ nhớ ngắn hạn của máy tính bớt chật chội hơn, cấp phép nhiều tác vụ được thực hiện và một lát hơn.
Không giống như bộ xử lý, chất lượng RAM là yếu tố quyết định chứ chẳng cần là số lượng RAM. Nghĩa là một thanh RAM với vận tốc xử lý cao hơn và độ trễ thấp hơn có thể ăn đứt một thanh RAM có dung lượng lớn hơn. Đó cũng là nguyên nhân vì sao những thanh RAM đời mới hơn luôn cho hiệu năng sử dụng tốt hơn: DDR4 tốt hơn DDR3, v.v.
Nhồi nhét thêm RAM chắc chắn sẽ làm cho máy tính nhanh hơn, và sự thực vậy đó chính là 1 cách nâng cấp vận tốc máy tính dễ dàng nhất và phổ biến nhất. Tuy nhiên bạn cũng nên lưu ý rằng tốc tốc của máy tính có được cải thiện nhiều hay ít còn tùy thuộc vào độ tương thích giữa CPU và RAM.
Ổ đĩa cứng (HDD) và ổ đĩa thể rắn (SSD)
Đơn giản thôi, SSD luôn luôn cho tốc độ xử lý nhanh hơn và hiệu xuất tốt hơn so với HDD. Tất nhiên giá của SSD cũng “chát” hơn một chút. Tuy nhiên ngay cả SSD ở level “lởm” nhất cũng vẫn cũng đều có thể giúp cải thiện kha khá tốc độ của máy tính. Chúng chạy êm hơn, mát hơn, đáng tin cậy hơn, để dành năng lượng hơn và quan trọng là dễ dàng nâng cấp hơn.
Các loại SSD chính trên thị trường hiện giờ (tính đến tháng 8 năm 2018) bao gồm: Single Layer Cell (SLC), Multiple Layer Cell (MLC), và Triple Layer Cell (TLC). Quy tắc chung tại đây là nhiều layer/cell hơn = rẻ hơn, tuổi thọ ngắn hơn và chậm hơn. “Chậm” ở này là một thuật ngữ tương đối, loại SSD này còn có thể chậm hơn loại SSD kia nhưng mọi thứ chúng đều mau hơn so với HDD.
Bộ xử lý đồ họa (GPU)
Nói chung, card đồ họa là những món “đồ chơi” xa xỉ trong ngoài nước máy tính. Nếu bạn đang sẵn có nhu cầu nâng cấp máy để chiến những game mới nhất, làm việc với nhiều ứng dụng đồ họa nặng hoặc đào tiền tiền điện tử… GPU tốt là một thành phần không thể thiếu.
Về cơ bản thì GPU là một CPU được thiết kế riêng để giải quyết các tác vụ liên quan đến đồ họa. Chi tiết đáng lưu tâm tại đây nằm ngay băng thông hoặc bộ nhớ được tích hợp vào GPU. Đối với GPU thì những thông số cao hơn luôn luôn tốt hơn: GDDR4 đỉnh hơn DDR4, trong GDDR5 ăn đứt GDDR4. Nếu bạn đoái hoài đến những GPU thuộc phân khúc cao cấp, hãy chú trọng hơn đến thông số của các lõi CUDA, shaders, các dòng quạt tản nhiệt cũng như thiết kế của cục tản nhiệt (TDP) để tối đa hóa năng suất sử dụng của GPU.
Bo mạch chủ/tốc độ bus (FSB)
Bo mạch chủ là chỗ đa số các phần tử chính của máy tính được kết nối với nhau, bo mạch chủ không vào vai trò quá quan trọng trong việc quyết định vận tốc của hệ thống. Những cơ quan cấu thành trên bo mạch chủ tận gốc có thể tự quyết định vận tốc giải quyết khi cần thiết. Đối với các hệ thống cao cấp (đặc biệt là các hệ thống custom), tốc độ Front Side Bus (FSB) nhanh hơn sẽ giúp hệ thống tận dụng được tốt hơn hiệu xuất của CPU hoạt động ở hiệu năng cao. Nói chung, người sử dụng phổ thông không càng phải lo lắng về điều này.
Phần mềm
Khi nói về phần mềm, có 1 vài điều càng phải lưu ý như sau:
Hệ điều hành: Chạy Windows 10 trên một máy tính có độ cấu hình thấp kiến bạn cảm thấy máy chậm chạp hơn, nhưng nếu cũng máy này mà bạn cài một bản Linux nhỏ thì chắc chắn vận tốc của máy sẽ nhanh hơn kha khá.
Chương trình: Nếu bạn thường chỉ sử dụng Notepad và Firefox thì chẳng cần phải bàn nhiều. Tuy nhiên, chỉ cần cho phát một video thôi, lúc đấy hệ thống nào mạnh yếu ra sao sẽ đơn giản được định vị rõ.
Các chương trình nền: Ngay cả các máy tính có hiệu xuất cao cũng có thể có thể bị sa lầy với các chương trình chạy nền. Do đó việc gỡ bỏ các chương trình này còn có thể giúp ích rất nhiều trong việc cải thiện tốc độ cho máy tính.
Các phần mềm mới: Máy tính cũ + ứng dụng mới = tốc độ giảm đi một chút.
Các phần mềm rác: Bạn càng sử dụng máy tính lâu thì càng có nhiều dữ liệu rác càng phải được gỡ bỏ. Việc xóa và cài đặt lại cũng có thể khiến máy tính vận hành như mới.
Tóm lại, nếu bạn mong muốn khiến cho máy tính của mình nhanh hơn, điều quan trọng nhất cần xem xét kĩ đó là bạn sẽ sử dụng máy tính như thế nào. Người dùng phổ thông tất nhiên sẽ chẳng cần đến những thông số kỹ thuật khủng và ngược lại. Một CPU tốt, dung lượng RAM lớn và SSD sẽ đảm bảo đủ vận tốc mà người sử dụng trung bình cần, nhưng nếu bạn có nhu cầu về một hệ thống mạnh hơn nữa, bạn bắt buộc phải nghiên cứu thật kỹ lưỡng với nhiều phương diện.
Liên kết đọc thêm:
- 12 thủ thuật bức tốc toàn diện máy tính của bạn
- Tăng tốc máy tính mà không phải mua phần cứng mới
- Hướng dẫn cải thiện vận tốc máy tính cũ 1 cách dễ dàng
- Cách sử dụng ứng dụng CCleaner dọn rác máy tính hữu hiệu
Biên tập: ITS
