Nền tảng trước mắt thí nghiệm là Weibo từ nửa tháng 3, trước khi áp dụng chính thức vào trong ngày 28/4. Sau Weibo, đồng loạt nền tảng khác như Douyin, Toutiao, Xiaohongshu, Zhihu, WeChat cũng bắt đầu triển khai. Quy định mới được cho rằng đã bao phủ tới hơn một tỷ người sử dụng Internet.
Khi chia sẻ nội dung lên mạng xã hội, như bài đăng hoặc bình luận, địa chỉ của người dùng sẽ xuất hiện ngay bên dưới. Thông tin này cũng cũng có thể có thể được tìm thấy lúc nhấn vào hồ sơ của tài khoản. Dữ liệu được hiển thị kể cả thành phố với người dùng tại Trung Quốc và quốc gia với người sử dụng nước ngoài.
Một bài viết của người dùng Weibo với những bình luận đều có địa điểm đi kèm.
Vì sao mạng xã hội công khai địa thế người dùng?
Việc các mạng xã hội đồng loạt áp dụng một quy định nào đó thường là vì có sự tác động từ bộ phận quản lý. Reuters đặt nghi vấn “không rõ điều gì đã kích hoạt hành động trên của các công ty?”.
Theo SCMP , Trung Quốc chưa yêu cầu mạng xã hội hiển thị vị trí người dùng. Tuy nhiên, các cửa hàng đã được đề xuất tăng cường kiểm soát nội dung trên nền tảng của họ. Mới nhất là vào tháng 3, Cơ quan quản lý không gian mạng CAC Trung Quốc phát động chiến dịch “dẹp loạn” nhắm tới nền tảng stream, video ngắn, trong đó nhắc đến mục đích dập tắt các tin đồn. Đây được coi rằng tác động chính dẫn đến việc các nền tảng áp dụng chủ trương mới, đặc biệt trong bối cảnh mạng xã hội trở thành nơi người dân trao đổi thông tin về chiến dịch quân sự Nga – Ukraine hồi tháng 3, hay tình hình Covid-19.
Giữa tháng 4, mạng xã hội Trung Quốc xuất hiện hàng loạt bài đăng về điều kiện khắc nghiệt ở một số bệnh viện điều trị Covid, một số ca tử vong, hay tình trạng khan hiếm lương thực vì giãn cách xã hội. Các tin tức này lây truyền và gây ra những cuộc biểu tình trực tuyến trên quy mô lớn trước lúc bị gỡ xuống.
Trong thông báo về việc áp dụng chính sách mới, Weibo cho biết có trạng thái cộng đồng mạng “giả danh là người dân địa phương và phát tán tin đồn”. Trong khi WeChat cũng xác nhận một số người sử dụng “giả vờ am hiểu vấn đề, bịa đặt và phát tán tin tức sai lệch, gây nên những tác hại trên không gian Internet”.
Theo các nền tảng, việc hiển thị vị trí người sử dụng được coi rằng giải pháp giúp các cuộc thảo luận trực tuyến “xác thực và minh bạch, dẹp bỏ tin đồn và duy trì trật tự Internet”. Việc xác định địa thế diễn ra tự động, dựa theo địa chỉ IP của thiết bị. Người dùng cũng không có bất cứ chọn lựa nào để tắt việc hiển thị này, thậm chí họ tắt định vị GPS.
Xáo trộn trên mạng xã hội
Chính sách mới của các nền tảng trở thành đề tài thu hút mối đoái hoài lớn của cộng đồng mạng, bất chấp việc họ đã thân thuộc với việc kiểm duyệt nghiêm khắc trước đây. Bài thông báo của Weibo đạt hơn 200 triệu lượt quan tâm, trong lúc hashtag được dịch ra là “IP vị trí” cũng lọt top thịnh hành tại nước này.
Nhiều người sử dụng tại Trung Quốc ủng hộ cách xử lý trên. Trong khảo sát do Fengmian News thi hành với 300.000 lượt tham gia, 56% cỗ vũ tính năng mới, 21% chọn không thích, 17% không quan tâm và 6% cho biết họ tò mò về việc xác định địa thế qua IP có chuẩn xác hay không.
Những người đồng tình cho rằng quy chế mới giúp phân biệt được người dùng ở địa phương nào đó hay ở nước ngoài, từ đó có đánh giá chuẩn xác hơn về các khuynh hướng ở xã hội thực tế, thay vì tin vào các tin tức tràn ngập trên mạng như trước. “Tôi thấy hành động mới không chỉ để mọi người điều tiết cách nói văn minh hơn, mà còn chống lại các thân thế bên ngoài kích động các cuộc đối đầu trên Internet. Gián điệp mạng không dễ đề phòng”, người sử dụng Ah Tong bình luận.
Việc hiển thị thông tin bản địa trong bài đăng cũng khiến nhiều người quyết định hạn chế hoặc tự xóa các bình luận cực đoan, bởi “không muốn mang tiếng xấu cho quê hương mình”.
Hu Xijin, cựu tổng biên soạn của Global Times , nghĩ rằng “quan điểm và giá trị của mọi người mới là thứ quan trọng, hơn việc họ tới từ đâu”. Tuy nhiên, việc công khai địa điểm sẽ giúp “vạch trần thế lực bên phía ngoài đang cố gắng phá vỡ sự gắn kết xã hội” tại nước này.
Dù vậy, tính năng mới cũng gây nên những lo ngại về thông tin riêng tư cũng có thể bị rò rỉ, tạo nên sự phân cực trên môi trường mạng.
“Những công dân Trung Quốc đang học tập hoặc sinh sống ở nước ngoài bắt buộc phải hết sức cẩn thận với những gì họ viết. Nếu không, họ sẽ bị gán mác 'lực lượng nước ngoài'”, một tài khoản Weibo nhận định.
Trong khi đó, một số người lo ngại họ có thể bị phát giác nếu nói dối về những nơi mình đến. “Tôi nói thuộc mọi người là mình đang đi du học. Nhưng họ cũng có thể phát hiện ra tôi thực ra đang ở ẩn trên núi”, một tài khoản viết.
Ít ngày sau lúc các mạng xã hội áp dụng chính sách mới, nhiều người đứng đầu các Big Tech Trung Quốc như Jean Liu Qing, Chủ tịch Didi Chuxing, hay Liu Chuanzhi, người sáng lập Lenovo, được phát hiện đã ẩn bài đăng của họ trên Weibo. Nguyên nhân, theo SCMP , cũng có thể có thể không phải do các lo ngại về việc lộ vị trí, mà do áp lực từ những chủ trương thắt chặt nội dung Internet của Trung Quốc.
Việc xác định địa điểm của người dùng thông qua IP cũng có thể có thể bị sai sót, hay có thể bị qua mặt bởi các công cụ mạng riêng ảo VPN, dù trung tâm này bị cấm tại Trung Quốc. Quản trị viên của Weibo xác nhận có tình trạng người sử dụng phàn nàn về việc xác định sai, nhưng cửa hàng này cho là người sử dụng cần liên hệ với nhà mạng nếu có thắc mắc.
Bryan Tan, đại diện đơn vị luật Reed Smith chuyên về lĩnh vực công nghệ, cho rằng địa chỉ IP cũng đều có thể tiết lộ vị trí chính xác, vì thế cũng có thể gọi là dữ liệu cá nhân. “Theo quan điểm của một người bên phía ngoài Trung Quốc, cách làm này cũng có thể khiến người ta phải nhíu mày”, ông Tan nói. Dù ủng hộ việc chống lại tin giả, ông cho là chủ trương công khai địa thế của người dùng sẽ gây ảnh hưởng đến mọi thứ hành vi, lời nói của họ, chứ không chỉ riêng vấn đề thông tin sai lệch.
Lưu Quý tổng hợp
Weibo, WeChat, Trung Quốc, Kiểm duyệt Internet, Mạng xã hội, Đời sống số hóa, Tin
Nội dung Hiện vị trí – cách chặn tin giả gây tranh cãi tại Trung Quốc – Tin Công Nghệ Số hóa được tổng hợp sưu tầm biên tập bởi: Sửa máy tính ITS. Mọi ý kiến vui lòng gửi Liên Hệ cho suamaytinhits.com để điều chỉnh. suamaytinhits.com tks.
