iPhone – thiết bị đột phá và gây nghiện – Tin Công Nghệ Số hóa

10h ngày 29/6/2007, David Barnard là người trước mắt trong hàng dài chờ mua iPhone trước Apple Store ở San Antonio, Texas. Một người tiến đến, đem ra lời đề nghị “béo bở” là mua lại địa thế với mức giá 500 USD, nhưng anh từ chối. Anh sau đó trở thành một trong những người trước mắt trên ngoài nước sở hữu smartphone của Apple. “Rất hầm hố và thú vị. Nó sẽ là một thiết bị thay đổi thế giới”, Barnard nói trên San Antonio Express-News khi đó.

Trước đó, vào tháng 1/2007, cách đây tròn 15 năm, Steve Jobs, đồng sáng lập Apple, ban bố iPhone 2G trước những tràng pháo tay nồng nhiệt: “Đôi khi, 1 mặt hàng mang tính cách mạng ra đời và thay đổi mọi thứ. Hôm nay, chúng tôi giới thiệu ba sản phẩm cách mạng: iPod màn hình rộng, smartphone mới và thiết bị kết nối Internet. Nhưng đó không phải ba thiết bị biệt lập mà là 1 mặt hàng duy nhất. Chúng tôi gọi nó là iPhone”, Jobs nói.

Trong vòng 3 tháng, Apple bán được 1 triệu iPhone. 15 năm sau, số lượng đã là hai tỷ máy, đưa Apple trở thành dịch vụ đầu tiên đạt cột mốc ba nghìn tỷ USD vốn hóa.

Nhưng quan trọng hơn, sự trỗi dậy của smartphone theo mô hình iPhone khiến thế giới thay đổi hoàn toàn, từ sự phổ biến của mạng xã hội, phần mềm, hacker đến các dịch vụ tìm cách thu thập thông tin cá nhân cho mục đích riêng. Ngoài việc thiết lập khuôn mẫu cho đa số điện thoại hiện đại, iPhone còn xuất hiện trong mỗi lĩnh vực của cuộc sống, nhưng cũng đem đến những hậu quả mà theo những chuyên gia là “không thể đảo ngược”.

Sự khác biệt của iPhone

iPhone không phải là điện thoại sáng dạ đầu tiên. Trước đó, BlackBerry đã có thể gửi email, Sony Ericsson K800i chụp hình độ phân giải cao, Nokia n95 hỗ trợ duyệt web bằng 3G hay Palm Treo giúp theo dấu các tác vụ. Tính năng cảm ứng đa điểm của iPhone thực tế cũng đã có từ các năm 1980.

“Nhiều điện thoại có các chức năng mạnh mẽ hơn thế, nhưng tất cả không được tích hợp vào trong 1 thiết bị, đó là điểm khác biệt và mang tính cách mạng”, Hansen Hsu, từng là nhân viên Apple thời kì 2000-2005 và hiện làm tại Bảo tàng Lịch sử Máy tính ở Mountain View (Mỹ), nói. “Thực tế, iPhone là một cái máy tính màn hình cảm ứng nằm gọn trong túi của bạn”.

James Barford, đứng đầu cơ quan nghiên cứu viễn thông tại Enders Analysis, đáng giá iPhone là sự tổng hòa của “vẻ đẹp hiếm thấy và sự đơn giản”. “Apple đã đem ra các tính năng thân thiện và hữu ích, thay vì một loạt chức năng phức tạp mà chỉ người làm công nghệ mới biết phương pháp dùng. iPhone xuất xưởng với một phím bấm duy nhất và cũng không cần đến tư liệu chỉ dẫn sử dụng”, ông nhận xét.

Cuộc cách mạng iPhone tạo ra không xảy ra lập tức. Một số người sử dụng lúc đấy nói họ không ấn tượng, cho dù không thích cách nhấn vào phím Home để mang ra tuỳ chọn. Giá bán trên 600 USD cùng là rào cản lớn.

“Trước iPhone, smartphone là thiết bị chỉ dành riêng cho doanh nghiệp. Apple đã biến nó thành mặt hàng tiêu dùng phải có”, James Joaquin, cựu kỹ sư trưởng của Apple, nói. “iPhone biến mọi phần cứng riêng biệt như đầu đĩa DVD, máy nghe nhạc MP3, xác định GPS… phần tử mềm trên iPhone”.

Thiết bị gây nghiện

Từ năm 2013, nhà tâm lý học Gloria Mark ở California bắt đầu nghiên cứu về tác hại của iPhone. Bà nhận thấy, ngày càng nhiều người dán mắt vào màn hình điện thoại nơi công cộng, thay vì đều đặn trò chuyện với nhau như trước.

Larry Rosen, một nhà tâm lý học về công nghệ, cũng thực hành khoảng 8 nghiên cứu về iPhone. Khảo sát cho thấy, iMessage là phần mềm đầu tiên người sử dụng mở ra sau khi nhấc điện thoại, trong lúc Instagram, YouTube và TikTok khiến loài người ngày càng mất nhiều thời gian trên mạng hơn.

Một dự án khác của Rosen về thói quen ở người trẻ tuổi, thực hiện từ năm 2012 đến 2020, cho biết đối với nhiều người, smartphone cũng có thể tạo nên hoặc làm trầm trọng các dấu hiệu như hỗn loạn tâm lý, rối rắm thiếu tập trung, hội chứng “nomophobia” khiến nhân loại cảm nhận biết không nhẹ nhõm khi tránh xa điện thoại.

Chuyên gia này nghĩ rằng chưa thể kết luận việc sử dụng iPhone và smartphone nói chung có ảnh hưởng đến sức khỏe của nhân loại hay không. Nhưng nghiên cứu cho thấy, người có sức khoẻ kém lại thường dùng smartphone nhiều hơn. Ông đặt ra nghi vấn rằng thiết bị di động đã “huấn luyện” con người thói quen lệ thuộc vào chúng bằng các nội dung đầy tính kích thích khi sử dụng, thay vì khuyến khích các hoạt động bên ngoài.

Sức hấp dẫn của iPhone còn đến từ kho ứng dụng bất tận trên App Store, khiến người dùng càng gắn chặt vào điện thoại. “Apple cần bị tác động trách nhiệm, nhất là các ứng dụng và trò chơi miễn phí gây nghiện trên App Store. Tuy vậy, điều này khó xảy ra, bởi chúng mang lại nguồn tài chính lớn cho Apple”, Gloria Mark nói.

Các chuyên gia khác cũng nghĩ rằng các thiết bị như iPhone đã làm mai một chuyên môn của con người. Chẳng hạn, việc sử dụng GPS quá độ khiến người dùng quên cách điều hướng, hay giao dịch tài chính lúc này cũng gần như phụ thuộc vào thiết bị cầm tay.

Chế ngự chính mình

Apple được coi rằng cũng trở nên không an tâm với “vương miện” của mình. Trải qua 15 năm khiến nhiều người phụ thuộc vào thiết bị di động, giờ dịch vụ đối mặt với một thách thức lớn hơn: chế ngự sức mạnh do chính mình tạo ra.

Năm 2018, Apple phải đưa ra tính năng Screen Time để theo dấu và kiểm soát thời gian sử dụng iPhone, sau khi chịu đựng đồng loạt chỉ trích rằng thiết bị này gây hư tổn tới sức khoẻ. Đầu năm nay, hãng bổ sung tính năng Focus để xác định người sử dụng đang trong tình trạng khác nhau, như “lái xe”, “ngủ”, “làm việc”, sau đó tự điều tiết cài đặt và thông báo phù hợp.

Apple cũng dự kiến cho ra mắt một mạng riêng ảo (VPN) xem là Private Relay thời gian tới. Mục tiêu của mạng này là ẩn danh tính người sử dụng khỏi website mà họ truy cập, đồng thời cũng đều có thể ban hành đơn vị email dùng một lần có tên Hide My Email.

Một số chuyên gia dự đoán, với tầm ảnh hưởng của Apple, công ty cũng có thể tạo ra những khuynh hướng giúp người sử dụng khống chế việc sử dụng iPhone và smartphone trong tương lai. Tuy nhiên, hãng cũng bắt buộc phải cân bằng lợi ích của người dùng với việc tạo ra doanh thu mới.

Đối với Barnard, anh thừa nhận đã nghiện iPhone và phụ thuộc rất nhiều vào thiết bị thời gian sau đó. Dù vậy, các tính năng mới và nâng cấp liên tiếp của Apple với sản phẩm đời sau khiến anh vẫn luôn cảm nhận biết hài lòng.

Bảo Lâm (theo Telegraph )

Apple, iPhone, Đời sống số hóa, Phân tích

Nội dung iPhone – thiết bị đột phá và gây nghiện – Tin Công Nghệ Số hóa được tổng hợp sưu tầm biên tập bởi: Sửa máy tính ITS. Mọi ý kiến vui lòng gửi Liên Hệ cho suamaytinhits.com để điều chỉnh. suamaytinhits.com tks.