JB, một nghệ sĩ ở Los Angeles, trông không giống tấm hình trong bằng lái xe được chụp cách đây vài năm. Mái tóc đen dài được cắt ngắn và nhuộm trắng. Bản thân JB cũng chính là người chuyển giới và liên tiếp tiêm testosterone trong 2 năm qua, khiến nhiều đường nét khuôn mặt thay đổi hoàn toàn so với trước.
Anh mất việc khi lệnh phong tỏa ứng phó Covid-19 được đem ra từ tháng 3/2020. JB đăng ký trợ cấp thất nghiệp như hàng triệu người Mỹ khác, nhưng không ngờ thay đổi về vẻ ngoài của mình lại cản trở công đoạn này.
Camera nhận diện khuôn mặt trên ô tô buýt tại Pháp hồi tháng 4/2020. Ảnh: Reuters
Nhiều tháng sau khi nộp giấy tờ điện tử và gọi vào đường dây nóng, JB được đòi hỏi sử dụng hệ thống nhận diện khuôn mặt của California để xác thực danh tính. Sau nhiều lần, hệ thống vẫn chưa thể khớp mặt và ảnh trong bằng lái của anh, khiến anh không nhận được gói trợ cấp mà đúng ra sẽ được hưởng. Cuối cùng, anh bỏ cuộc vì quá chán nản.
Lực lượng hành pháp và doanh nghiệp tư nhân tại Mỹ đã triển khai công nghệ nhận diện khuôn mặt từ nhiều năm nay. Nó ngày càng phổ biến nhờ nỗ lực phân phối các gói hỗ trợ của chính phủ trong đại dịch. Các bộ phận cấp bang và liên bang đều dùng công nghệ này để tự động hóa và có hạn tiếp xúc gần trong qui trình xác thực danh tính người dân.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo những có hạn của nhận diện khuôn mặt sẽ ngăn người dân tiếp cận những gói trợ cấp cần thiết.
Sử dụng khuôn mặt trong hoạt động thường ngày
Covid-19 đã thúc đẩy triển khai đồng loạt công cụ thu thập dữ liệu sinh trắc học, từ kiểm tra thân nhiệt ở cửa ra vào, đến camera nhiệt và máy quét khuôn mặt ở những địa chỉ đông người.
Chính quyền các bang ở Mỹ đang sử dụng nhận diện khuôn mặt để xác thực danh tánh người dân trước lúc chuyển tiền trợ cấp của họ. Gói cứu trợ thứ 2 được Mỹ thông qua hồi tháng 12/2020 đòi hỏi các bang xác nhận danh tính người đăng ký gói hỗ trợ thất nghiệp trong đại dịch (PUA).
Những tháng mới đây đã xuất hiện tin tức cho biết các hệ thống không thể nhận diện khuôn mặt người đăng ký, khiến nhiều người như JB gặp khó khăn. Nguy cơ nhận diện sai cũng không đồng đều, khi hệ thống thường kém chuẩn xác hơn khi lấy mẫu của người da màu, hoặc đàn ông có tỷ suất nhận diện chính xác cao hơn phụ nữ.
Lỗ hổng trong các phần mềm nhận diện đã được ghi nhận từ nhiều năm, nhưng điều ấy sẽ không ngăn được sự phổ biến của chúng trong đại dịch.
“Điều tôi lo lắng là chúng ta đang thấy công nghệ này xuất hiện khắp nơi. Nó sẽ có triển khai ở các dịch vụ và người sử dụng có lựa chọn thanh toán bằng cách quét khuôn mặt. Nó trở nên bình thường trên phương tiện giao thông công cộng, cho dù xuất hiện trong số cuộc phỏng vấn xin việc”, Evan Greer, Gm đốc tổ chức bảo quản quyền kỹ thuật số Fight for the Future, cho hay.
Nhận diện khuôn mặt được dùng ngày càng nhiều với nguyên do bảo quản sức khỏe cộng đồng. Australia gần đây mở rộng chương trình sử dụng công nghệ này để áp đặt những biện pháp phong tỏa đối phó Covid-19, trong đó những người tự tách biệt có thể được kiểm tra ngẫu nhiên và phải gửi ảnh selfie để chứng tỏ đang tuân thủ quy định.
Greer cho rằng, ưu ái hàng đầu là bảo hiểm mọi thứ mọi người có thể tiếp cận bổ trợ khẩn cấp như tiền thuê nhà và thực phẩm. “Ngăn chặn lừa đảo là mục tiêu hợp lý, nhưng mục đích đỉnh cao vẫn chính là hỗ trợ người dân. Hệ thống cần phải được phát triển với nhu cầu của người dân được đặt lên trên hết, chứ không phải sau cùng”, bà nói.
Công nghệ trong đời sống
JB gặp nhiều khó khăn trong các tháng không có nguồn thu. Nỗi lo tài chính gây ra nhiều căng thẳng, kèm theo là hàng loạt vấn đề như hỏng máy tính. Ngay cả chủ cũ cũng chẳng thể giúp anh vượt qua những cơ chế quan liêu.
Màn hình quảng cáo công nghệ nhận diện khuôn mặt tại một hội chợ ở Trung Quốc năm 2018. Ảnh: Reuters
Giới chuyên gia cho rằng tiến hành công nghệ mới trong đại dịch là điều đáng làm, nhưng các trường hợp như JB cho biết công nghệ không cần là lời giải đáp đầy đủ.
Anne L. Washington, trợ lý giáo sư ở Đại học New York, cho là rất dễ khẳng định công nghệ mới đã thành đạt nếu nó hoạt động tốt trong giai đoạn nghiên cứu nhưng lại thất bại một phần trong công đoạn sử dụng thực tế.
“Vấn đề là chính phủ Mỹ tin rằng công nghệ xử lý được vấn đề nếu nó có tác dụng trong 95% số lần được sử dụng. Tuy nhiên, sự can thiệp của loài người ngày càng trở nên quan trọng. Họ cần một toàn cầu có thể giải quyết 5%”, bà nói.
Có thêm một nguy cơ khác lúc các doanh nghiệp tư nhân tham gia. Vấn đề lớn nhất lúc triển khai công nghệ mới là dữ liệu sẽ được lưu trữ ở đâu. Các thông tin mẫn cảm có thể rơi vào tay doanh nghiệp hoặc kẻ xấu nếu không có bộ phận đủ tin cậy và các trách nhiệm pháp lý trong bảo quản dữ liệu người dùng.
Công cụ nhận diện khuôn mặt được sử dụng tràn lan không khống chế gây nguy cơ ảnh hưởng tới một số nhóm thiểu số. Người chuyển giới thường gặp vấn đề với phần mềm như Google Photos, trong đó hệ thống thường nghi vấn người trong ảnh và đã được quét có phải là một hay không.
“Vẫn còn nhiều sơ sót trong khả năng ghi nhận sự đa dạng về nhân loại trong toàn cầu thực. Không thể dựa hoàn toàn vào công nghệ nhận diện khuôn mặt để phân loại và lọc ra những trường hợp ngoại lệ”, Daly Barnett, chuyên gia thuộc tổ chức Electronic Frontier Foundation, nêu quan điểm.
Điệp Anh (theo Technology Review )
Nhận diện khuôn mặt, Covid-19, AI, Công nghệ, Phân tích
Nội dung Nhận diện khuôn mặt bộc lộ hạn chế trong Covid-19 – Tin Công Nghệ Số hóa được tổng hợp sưu tầm biên tập bởi: Sửa máy tính ITS. Mọi ý kiến vui lòng gửi Liên Hệ cho suamaytinhits.com để điều chỉnh. suamaytinhits.com tks.
