Các tác phẩm nghệ thuật dưới dạng NFT đang là cơn sốt mới sau Bitcoin với doanh số hàng tỷ USD. Ai cũng cũng có thể có thể tham dự vào lĩnh vực này, từ họa sỹ người Anh Damien Hirst đến siêu mẫu Paris Hilton.
Theo Guardian , ngày trước không ai nghĩ Paris Hilton cũng đều có thể trở thành một “nghệ thuật gia”. Tuy nhiên trong năm qua, cô đã trở thành cái tên nổi tiếng trong cộng đồng NFT. Cô tham gia đầu tư tiền điện tử từ năm 2016 và bắt đầu thu thập, sáng tạo các tác phẩm NFT tính từ lúc đó. Hilton trưng bày những tác phẩm của mình qua những màn hình treo tại biệt thự ở Beverly Hills. Hồi tháng 4, chân dung hoạt hình của cô dưới dạng NFT được bán với mức giá hơn 1 triệu USD.
Với người cỗ vũ NFT, này là công nghệ mang tính “cách mạng hóa” việc chọn buôn bán các tác phẩm nghệ thuật, đem đến nhiều cơ hội cho nghệ sĩ. Do đó, Hilton với cách sống xa xỉ vốn khác xa với kiểu nghệ sĩ truyền thống lại là hình tượng phù phù hợp với phong trào NFT.
Không chỉ mình Paris Hilton, nhiều người nổi tiếng khác cũng tham dự đầu tư vào NFT như Snoop Dogg, Lindsay Lohan hay John Cleese. Trong nửa đầu năm, lợi nhuận bán tài sản NFT tăng hơn 2 tỷ USD. Cơn sốt khiến hai nhà đấu giá nổi tiếng là Christie’s và Sotheby’s phải tổ chức các buổi đấu giá dành cho NFT và xúc tiến doanh số của các tác phẩm nghệ thuật đương đại lên mức đỉnh cao mọi thời đại.
Tác phẩm NFT tên Jones’s Bitcoin Angel được bán với giá tương đương hơn 3 triệu USD vào năm 2020. Ảnh: Trevor Jones
Tuy nhiên, với phe phản đối, sự góp mặt của những người như Hilton lại chứng minh NFT là một mánh khóe đầu cơ. Nhà phê bình Waldemar Januszczak và nghệ sĩ David Hockney nhận định, thị trường NFT là chỗ béo bở cho các kẻ hám tiền, có những tác phẩm không xứng được xem là nghệ thuật. Nhiều người đặt ra nghi vấn, NFT là đại diện cho các sản phẩm văn hóa trong thời buổi tiêu dùng kỹ thuật số, hay đây chỉ là chiêu trò để kiếm tiền 1 cách phi lý.
Về bản chất, NFT là một đoạn mã thể hiện cho chứng từ quyền nắm giữ kỹ thuật số và được kinh doanh bằng tiền điện tử. Bất kỳ ai cũng đều có thể tìm và tải xuống những hình ảnh, video được liên kết với NFT mà không mất phí, nhưng chỉ chủ nắm giữ mới có quyền bán tệp đó.
Không giống mô hình kinh doanh truyền thống, nơi tác phẩm nghệ thuật được bày bán thông qua các phòng trưng bày thương mại, NFT cũng có thể có thể kinh doanh không qua trung gian. Nghệ sĩ cũng có thể trực diện bán tác phẩm, thường là qua trang đấu giá chuyên nghiệp. Bất kỳ ai cũng cũng có thể có thể mua NFT và giá cả của tác phẩm được công khai, khác với các phòng trưng bày truyền thống vốn giữ kín giá.
Ngoài ra, ở thị trường truyền thống, khi tác phẩm được nhà sưu tập bán lại với giá cao hơn, tác giả gốc gần như không thu được đồng nào. Còn NFT vẫn mang lại doanh số cho người sáng tác sau mỗi đợt được bán lại.
Một mô hình giao dịch và chia sẻ tác phẩm nghệ thuật được thành lập dựa trên nguyên tắc minh bạch tài chính, hỗ trợ tiền bản quyền và dễ dàng tiếp cận như thị trường NFT nghe có vẻ bình đẳng. Tuy nhiên, thực tế trái lại hoàn toàn. Ngay khi mọi người nhận ra bất cứ cái gì nằm dưới dạng kỹ thuật số đều có thể coi như một “tác phẩm nghệ thuật”, thị trường NFT bắt đầu trở nên hỗn loạn.
Vào tháng 3, tác phẩm ghép từ nhiều tranh vẽ của Beeple có tên Everydays: The First 5000 Days được bán với giá 69,3 triệu USD. Sau đó, Kate Moss bán NFT hình GIF của mình với giá hơn 17.000 USD. Jack Dorsey, CEO Twitter, đã bán hình ảnh dòng tweet đầu tiên trên nền tảng này với mức giá 2,9 triệu USD. Theo thời gian, thị trường bị thổi phồng một cách vô lý. Cơn sốt nhanh chóng đi xuống chỉ một thời gian sau đó. Đến tháng 5, doanh số hàng ngày của NFT đã giảm 60%.
Tuy nhiên, nhiều người vẫn tin NFT cũng đều có thể thay đổi sự độc quyền trong mua bán nghệ thuật, vốn do các phòng trưng bày thương mại nắm giữ. Thậm chí, họ tin trong tương lai, các tác phẩm nghệ thuật vật lý sẽ được thay thế bằng phiên bản kỹ thuật số. “Có nhiều bức vẽ trị giá khoảng 100 triệu USD hoặc hơn, nhưng nếu nghĩ kỹ, nó cũng chỉ là vải canvas với sơn mà thôi”, Paris Hilton nói.
Trong cơn sốt NFT, nhiều nghệ sỹ ít tên tuổi đã thành công khi tham gia. Trevor Jones, 51 tuổi ở Anh, là một trong số đó. 5 năm trước, Jones vẫn là một nghệ sĩ nhỏ với thu nhập không đáng kể. Nhưng sau khi bắt đầu sáng tác NFT vào năm 2019, gia sản của anh tăng đều không ngừng. “Từ một người phải vay tiền bạn bè để chi tiêu, tôi đã có thể kiếm 4 triệu USD trong 1 ngày”, Jones chia sẻ.
Trong khi nhiều họa sỹ NFT như Jones lên đời, giới nghệ thuật truyền thống dần trở nên ảm đạm. Do Covid-19, mọi người chẳng thể tham dự các cuộc triển lãm và hội chợ, các nhà buôn bán nghệ thuật phải tìm cách kiếm doanh số từ các gian trưng bày trực tuyến. Doanh thu ngoài nước của tác phẩm nghệ thuật đã giảm 22%. Cùng lúc đó, hàng triệu USD tiền điện tử đã được giao dịch trên thị trường NFT.
“Công nghệ NFT trái ngược với nghệ thuật truyền thống. Đó là một loại hình không cần phòng trưng bày”, Noah Davis, chuyên gia phòng đấu giá Christie's New York, cho biết.
Tuy nhiên, sự cách biệt giữa NFT và nghệ thuật truyền thống không những nằm ngay mô hình kinh doanh. Nhiều người trong giới nghệ thuật nói NFT không xứng đáng được gọi là tác phẩm nghệ thuật, và người sáng tác cũng giống những ai buôn bán khó có thể được tính là người yêu nghệ thuật chân chính. “Rất ít trong các những triệu phú tiền ảo này còn cũng có thể có thể nhận ra một tác phẩm của họa sỹ Rembrandt”, nhà phê bình nghệ thuật Waldemar Januszczak đánh giá.
Hơn nữa, mua bán tác phẩm nghệ thuật luôn là thú tiêu khiển của những người giàu có. Nhưng với NFT, ranh giới giữa tác phẩm nghệ thuật và tài sản dường như đã biến mất. Thay cho buổi triển lãm được quan sát cẩn thận là trang web đấu giá. Ý nghĩa đằng sau không phải thứ chi phối tác phẩm, mà là giá cuộc mua bán.
Bất chấp ý tưởng “nghệ thuật cho mọi người” của những người sáng lập, đích đến của NFT cũng có thể có thể chẳng cần là nghệ thuật. Theo Guardian , trong trường hợp này, nghệ thuật là công cụ có ích để mọi người thấy khả năng của công nghệ tiền điện tử. Hilton cho biết cô dùng NFT để duy trì độ nổi tiếng với những người hâm mộ, cũng giống các nghệ sỹ khác dùng nhãn hiệu nước hoa hay thời trang quảng bá hình ảnh. Có vẻ như đây mới là phía đi của NFT – một phương thức quảng bá kỹ thuật số, thay vì mô hình mua bán nghệ thuật.
Mỹ Quyên (theo Guardian )
NFT, nghệ thuật NFT, NFT là gì, Xu hướng số hóa, Tranh cãi, Phân tích
Nội dung Tranh cãi NFT là nghệ thuật hay mánh khóe đầu cơ – Tin Công Nghệ Số hóa được tổng hợp sưu tầm biên tập bởi: Sửa máy tính ITS. Mọi ý kiến vui lòng gửi Liên Hệ cho suamaytinhits.com để điều chỉnh. suamaytinhits.com tks.
