Vì sao huyền thoại thiết kế Jonathan Ive rời Apple – Tin Công Nghệ Số hóa

Jonathan Ive, cựu Phó chủ tịch Apple, được Steve Jobs mô tả là “đối tác tinh thần”. Ông có tầm ảnh hưởng trong trung tâm đến mức CEO Tim Cook từng lo ngại các nhà đầu tư sẽ bán tháo cổ phiếu nếu ông rời công ty. Nhiều cựu chỉ đạo Apple cũng nghĩ rằng hãng có thể mất 50 tỷ USD vốn hóa thị trường, tương đương 10% giá trị công ty, nếu điều ấy xảy ra,

Cuối cùng, Ive vẫn rời Apple vào năm 2019, đánh dấu sự thay đổi vĩnh viễn trong cán cân quyền lực của dịch vụ vốn nổi tiếng với các mặt hàng mang tính đột phá, dẫn đầu thị trường. Apple mất đi một trong các nhà thiết kế sáng tạo, động lực phía đằng sau các thiết bị mới nhất.

Chi tiết về sự ra đi của Ive được hé lộ trong bộ sách After Steve: How Apple Became a Trillion-Dollar Company and Lost Its Soul (Sau Steve: Cách Apple trở thành công ty nghìn tỷ USD và đánh mất linh hồn) của Tripp Mickle. Tác phẩm dựa theo những cuộc vấn đáp với trên 200 người, như cựu chuyên viên và chuyên viên tại Apple, bạn bè và đồng nghiệp của Ive.

Mối quan hệ giữa Steve Jobs và Jonathan Ive

Vai trò quan trọng của Jonathan Ive ở Apple bắt đầu khi Steve Jobs trở lại trung tâm vào cuối thập niên 1990. Jobs từng định loại bỏ ông khỏi vị trí chỉ đạo nhóm thiết kế và thay thế bằng những thần đồng đẳng cấp thế giới. Tuy nhiên, Hartmut Esslinger, đối tác của Ive trong dự án Macintosh, đề xuất Jobs cho nhóm thiết kế một cơ hội.

Jobs đòi hỏi Ive thiết kế máy tính tập trung vào khả năng kết nối Internet. Kết quả là một chiếc máy tính sinh động, có vẻ ngoài mang tính sau này nhưng vẫn thân thuộc với người dùng, ra đời. Mẫu iMac này còn có vỏ trong suốt, vốn đắt gấp ba lần vỏ thông thường, nhưng được Jobs ủng hộ vì đây là yếu tố quan trọng trong thiết kế và CEO Apple muốn thuyết phục người dùng đặt mua mặt hàng mang tính cách mạng.

Khi Apple trang bị ra mắt iMac đầu tháng 5/1998, Jobs phát giác vấn đề mà ông gọi là “sai lầm chết người” trong thiết bị. Ông muốn máy dùng khe nuốt đĩa CD, nhưng nó lại được chuẩn bị đầu đọc dạng khay. Jobs tức giận và dọa hủy lễ ra mắt. Ive sau đó tiếp cận cấp trên và tìm cách giúp ông nguôi giận. Hai người sau đó rời đi và Jobs khoác vai Ive. “Kể từ đó, Steve như được giải tỏa mỗi khi Jony xuất hiện trong phòng”, Wayne Goodrich, cấp dưới lâu năm của Jobs, nhớ lại.

Nhu cầu với iMac bùng nổ sau lễ ra mắt. Cứ 15 giây lại có 1 chiếc được bán ra trên toàn cầu, khiến nó trở thành máy tính bán được nhiều nhất lịch sử khi đó.

Thành công của iMac củng cố quan hệ giữa Jobs và Ive. Họ có chung ý kiến về thiết kế và ủng hộ triết lý tối giản. Tính cách hai người cũng cân bằng với nhau. Jobs luôn bộc lộ sự hoạt bát, trực diện và kiên định, trong khi Ive tỏ ra điềm tĩnh và kiên nhẫn. Họ đều đặn ăn bữa cơm trưa cùng nhau và Jobs đến phòng thiết kế gần như mỗi ngày.

Quan hệ này tương phản với công đoạn thành lập mối quan hệ giữa Jobs và Cook. Các đồng nghiệp từng lo ngại HP sẽ lôi kéo Cook và hối thúc Jobs thăng chức cho ông thành giám đốc vận hành vào năm 2005. Quyết định chọn Cook làm người kế nhiệm của Jobs cũng bắt nguồn phần nào từ thực tiễn rằng một nửa giá trị của Apple được tạo ra nhờ khả năng bảo đảm tiến độ sản xuất và cung cấp thiết bị. Đó là những kỹ năng giúp tăng doanh thu iPhone từ 10 triệu máy hằng năm lên hơn 200 triệu.

Dù vậy, Steve Jobs vẫn coi Jonathan Ive mới là lãnh đạo quyền lực thứ 2 tại công ty. Ông đưa nhóm thiết kế lên hàng đầu trong quy trình phát triển sản phẩm, bảo đảm họ đóng vai trò đơn vị trong iPod, iPhone và iPad.

Sau khi Steve Jobs qua đời

Ngày 5/10/2011, Jobs qua đời. Ive ngồi trong khu vườn ở trong nhà riêng cho Jobs. Ông cảm thấy tê dại khi nhớ lại những lời cuối cùng của cấp trên và người bạn lâu năm: “Tôi sẽ nhớ những cuộc trò chuyện của chúng ta”. Những tháng sau đó, ông chìm đắm trong buồn bã và ý tưởng phát triển smartwatch mới giúp ông thoát khỏi tâm trạng này.

Giới phân tích và khách hàng đều đặt dấu hỏi về khả năng phát triển mặt hàng mới của Apple khi vắng bóng Jobs. Jonathan Ive đã tập hợp toàn công ty và đặt mục tiêu xóa bỏ mọi nghi vấn với mẫu Apple Watch. Ông muốn khách hàng cảm thấy họ cũng đều có thể cá nhân hóa sản phẩm, cùng theo đó kêu gọi nhân lực chuyên ngành thời trang.

Một số chuyên viên Apple cho biết, Tim Cook ít khi thăm phòng thiết kế trong thời kì này. Trong một lần xuất hiện, ông chỉ tập trung vào máy ảnh Leica được Ive thiết kế cho buổi lễ đấu giá từ thiện. Ive hào hứng nói đến những nhân tố được đưa vào máy ảnh, trong lúc Cook chỉ gật đầu vô cảm. Chuyến thăm cũng chỉ kéo dài trong vài phút.

Sự kiện ra mắt Apple Watch năm 2015 được cho là một dấu mốc mới trong sự nghiệp của Jonathan Ive. Nhưng ông lại tỏ ra nhức mỏi thay vì hứng khởi.

Cuối năm đó, Ive tập hợp nhóm thiết kế và kỹ sư, chúc mừng họ đã vượt mọi kỳ vọng. Sau đó ông ngừng lại và thở hắt. “Tôi đã làm việc ở Apple 20 năm. Đây là một trong các năm khó khăn nhất tôi từng trải qua”, ông nói.

Apple Watch không đạt được lợi nhuận như kỳ vọng, khiến Tim Cook chuyển hướng quảng cáo nó từ mặt hàng thời trang sang chăm bẵm thể chất. Ive tìm về Cook và nói ông thấy mệt mỏi, muốn lùi khỏi hoạt động kinh doanh.

Vắng bóng Steve Jobs khiến Jonathan Ive phải nhận phần lớn trách nhiệm cả về thiết kế lẫn quảng bá sản phẩm. Những người thân cận cho thấy ông kiệt lực vì phải cạnh tranh với đồng nghiệp, bị quá tải vì quản lý hàng trăm nhân viên, thay vì nhóm thiết kế 20 người dưới quyền ông như những năm trước.

Cook lo sợ sự ra đi của Ive sẽ làm các nhà đầu tư bán tháo cổ phiếu. Hai người hợp đồng Ive không cần có trách nhiệm quản lý và tập trung phát triển mặt hàng mới. Ông được phong chức giám đốc thiết kế, trong lúc hai cấp dưới cũng đã được thăng chức. Chỉ có 1 số người tại Apple khi đó Ive đang chán nản và kiệt sức.

Sự thắng thế của 'phe não trái'

Sự thoái lui của Ive giúp Cook tái định dạng dịch vụ theo ý muốn của ông. Ông thế chỗ giám đốc Mickey Drexler, nhà quảng cáo từng xây nên nhãn hiệu Gap và J. Crew, bằng cựu giám đốc tài chính Boeing James Bell.

Ive tỏ ra giận dữ khi chỉ đạo theo “phe não trái”, chỉ những người chỉ muốn nâng cấp liên tục các lợi thế sẵn có, thế chỗ một trong những ít những người theo “phe não phải” – những lãnh đạo muốn tạo ra đột phá khác biệt.

“Lại thêm một nhà kế toán”, Ive nói với một đồng nghiệp.

Tim Cook cũng tăng cường quyền lực cho phòng tài chính, cùng theo đó mở rộng chiến lược buôn bán công ty của Apple.

Trong buổi họp chiến lược năm 2017, Ive rời phòng họp khi một chỉ đạo mới mang tên Peter Stern bắt đầu bài phát biểu trước ban điều hành. Ông Stern mở bảng biểu cho biết doanh số từ bán iPhone, iPad và iMac đang giảm dần, khi đang từ những công ty và ứng dụng như lưu trữ iCloud ngày càng tăng.

Bài tuyên bố khiến một số người lo lắng. Nó phản ánh sau này của Apple, nơi Ive với vai trò nhà cung cấp sản phẩm của hãng sẽ không còn ý nghĩa, khi đang những đơn vị như Apple Music hay iCloud ngày càng trở nên quan trọng hơn.

Cuộc họp cuối

“Nghệ thuật cần không gian thích hợp và sự ủng hộ để phát triển. Khi bạn thực sự to lớn, điều đó còn quan trọng hơn”, Ive nói với nhóm thiết kế vào cuối tháng 6/2019.

Một ngày sau, các nhà thiết kế của Apple được đòi hỏi xóa mọi lịch trình để họp với Jonathan Ive. Ông chờ mọi người tập hợp trong văn phòng tại tầng 4 tại hội sở mới, nói dự án quan trọng nhất của mình là khu tổng hành dinh Apple Park đã xong xuôi và đến lúc ông ngừng lãnh đạo họ.

Mọi khuôn mặt trở nên sa sầm. Nhiều người ngỡ ngàng, trong lúc một số người cố nén cảm xúc hoảng hốt.

Rất ít người biết đầy đặn trận chiến nội tâm của Ive, trong đấy có các cuộc đối đầu với nhóm tài chính của Apple. Không nhiều người hiểu sự nhức mỏi khi ông phải chiến đấu trong công đoạn quảng cáo Apple Watch, sản phẩm có lợi nhuận ngày càng tăng và đóng vai trò công ty trong mảng buôn bán sản phẩm đeo tay trị giá 38 tỷ USD của hãng. Nhưng nhiều người nhận ra sự nặng nhọc trong việc thay đổi iPhone, iPad và Mac mỗi năm.

Các sản phẩm hữu hình nhập vai trò không còn lớn trong sự kiện ra mắt gần đây của Tim Cook. Ông tập trung thông báo về hợp đồng phát sóng với giải bóng chày quốc gia Mỹ và tán dương bộ phim CODA trên Apple TV+.

Sau khi Ive ra đi, các nhà thiết kế nói họ hợp tác ngày càng nhiều với các đồng nghiệp ở mảng kỹ thuật và vận hành, cũng như đương đầu với áp lực kinh phí ngày càng cao so với trước. Trong khi đó, các sản phẩm cơ bản vẫn chỉ giống như khi Ive rời công ty.

Điệp Anh (theo New York Times )

Apple, Jonathan Ive, thiết kế, Công nghệ, Tường thuật

Nội dung Vì sao huyền thoại thiết kế Jonathan Ive rời Apple – Tin Công Nghệ Số hóa được tổng hợp sưu tầm biên tập bởi: Sửa máy tính ITS. Mọi ý kiến vui lòng gửi Liên Hệ cho suamaytinhits.com để điều chỉnh. suamaytinhits.com tks.